تحلیل فاندامنتال یا بنیادی چیست؟ : برای سرمایهگذاری و معاملهگری در هر بازار مالی، نیاز به تحلیل دارید. تحلیل به معنای بررسی دارایی است که قصد خرید یا فروش آن را دارید. قبل از سرمایهگذاری، مهم است که جوانب مختلفی را بررسی کنید تا اطمینان حاصل کنید که آیا سرمایهگذاری در این دارایی به سود خواهد بود یا خیر؟ به طور کلی، چندین روش تحلیلی وجود دارد، از جمله تحلیل بنیادی یا تحلیل فاندامنتال (Fundamental Analysis)، تحلیل تکنیکال (Technical Analysis) و تحلیل سنتیمنتال (Sentimental Analysis).
در هر بازاری که در آن فعالیت میکنید، میتوانید از هر یک از این سه روش یا ترکیبی از آنها برای تحلیل استفاده کنید. در اصل، روشها در هر بازار مشابه هستند، اما در جزئیات تفاوتهایی دارند. به عنوان مثال، در تحلیل بنیادی بورس، یکی از موارد مورد بررسی صورتهای مالی شرکتها خواهد بود. در عوض، در بازار کریپتو، صورتهای مالی موجود نیستند و به بررسی عوامل دیگری مانند وایتپیپر (White Paper) میپردازیم.
در این مقاله، قصد داریم تا روش تحلیل بنیادی را در دو بازار بورس و کریپتو بررسی کنیم.
تحلیل فاندامنتال یا بنیادی چیست؟
تحلیل بنیادی یا تحلیل فاندامنتال (FA)، با بررسی عوامل اقتصادی و مالی مرتبط با یک دارایی، ارزش ذاتی آن را مورد بررسی قرار میدهد. ارزش ذاتی بر اساس وضعیت مالی و شرایط شرکت مربوطه و شرایط فعلی بازار و اقتصاد بررسی میشود. تحلیلگران بنیادی هر عاملی که میتواند بر ارزش دارایی تأثیر بگذارد را مورد مطالعه قرار میدهند، از عوامل کلان اقتصادی مانند وضعیت اقتصاد و شرایط صنعت گرفته تا عوامل اقتصاد خرد مانند کیفیت مدیریت شرکت و غیره.
هدف نهایی از تحلیل بنیادی، تعیین یک مقدار عددی است که سرمایهگذار میتواند با قیمت فعلی یک دارایی مقایسه کند تا ببیند آیا قیمت فعلی دارایی کمتر از ارزش ذاتی آن است یا بیشتر. در صورتی که قیمت فعلی کمتر از ارزش ذاتی باشد، دارایی مناسب برای خرید است و در صورتی که قیمت فعلی بیشتر از ارزش ذاتی باشد، دارایی مناسب برای خرید نیست. این اطلاعات در کنار تحلیل تکنیکال قابل استفاده است تا در مورد سرمایهگذاری یا معاملهیک دارایی تصمیمگیری شود.
تحلیل فاندامنتال ارز دیجیتال
در تحلیل فاندامنتال ارزهای دیجیتال، رویکرد تحلیل بنیادی با روشهای معمول برای ارزیابی داراییهای بازارهای سنتی، مانند بورس، تفاوت دارد. ارزهای دیجیتال به دلیل عدم وجود اطلاعات مالی مانند گزارش درآمد و صورتهای سود و زیان، نیاز به روشهای قدیمی را ندارند.
برای تجزیه و تحلیل بنیادی ارزهای دیجیتال، اطلاعاتی باید مورد بررسی قرار گیرند. این اطلاعات عبارتند از:
- بررسی وایت پیپر (white paper) مربوط به پروژه.
- بررسی رقبای موجود در صنعت.
- ارزیابی تیم سازنده پروژه.
- تحلیل آنچین (on-chain) ارز دیجیتال.
- بررسی نحوه توزیع ارز دیجیتال.
- بررسی ارزش بازار، حجم معاملات و نقدینگی ارز دیجیتال.
- بررسی جامعه کاربری و اکوسیستم مرتبط با ارز دیجیتال.
- بررسی روشهای بازاریابی تیم پروژه.
- در صورت امکان، بررسی و تست محصول اصلی پروژه.
- بررسی موارد استفاده از ارز دیجیتال.
- ارزیابی شبکه ارز دیجیتال یا در صورت عدم وجود شبکه، شبکههای مرتبط.
- بررسی برنامههای آینده پروژه.
- بررسی کیف پولهایی که ارز دیجیتال مورد نظر را پشتیبانی میکنند.
- بررسی صرافیهایی که ارز دیجیتال مورد نظر را لیست کردهاند.
با نگاه به این عوامل و سایر موارد مرتبط، معاملهگران میتوانند ارزش بنیادی یک پروژه را قبل از سرمایهگذاری تعیین کنند. ادامه متن را میتوانید با مطالعه نمونههای بیشتری از موارد گفته شده، در مورد این موضوع بخوانید.
تحلیل وایت پیپر
برای سرمایهگذاری بلندمدت و استراتژی خرید و نگهداری، مطالعه وایت پیپر یک امر بسیار حیاتی است. وایت پیپر یک سند است که به شما یک دید کامل و دقیق از یک پروژه فراهم میکند. این سند توضیح میدهد که پروژه از کجا شروع شده است، در چه وضعیتی قرار دارد و به چه سمتی در حال پیشروی است.
از طریق مطالعه یک وایت پیپر قوی، شما میتوانید به جزئیات مهمی درباره پروژه پی ببرید. برخی از مواردی که میتوانید در آن تحقیق کنید شامل موارد زیر است:
- اهداف پروژه: بررسی هدف اصلی و اهداف جزئی پروژه و مشخص کردن آنها.
- موارد استفاده و نحوه توزیع ارز دیجیتال: بررسی نحوه استفاده از ارز دیجیتال در پروژه و روش توزیع آن به جامعه.
- چشم انداز تیم پروژه: بررسی برنامههای آینده تیم پروژه و راهبردهای آنها برای پیشروی پروژه بهتر.
- زمینه فعالیت و تکنولوژی: بررسی زمینه فعالیت پروژه و نحوه ارائه تکنولوژی در آن.
در هنگام مطالعه وایت پیپر، مهم است که همواره برای هر جزئیاتی ارائه شده در آن سوالاتی بپرسید و بررسی دقیقی انجام دهید. برخی از سوالات که میتوانید از خود بپرسید شامل موارد زیر است:
- آیا توکنها به طور واقعی طبق وعدههای اعلام شده توزیع میشوند؟
- آیا تیم پروژه در حال پیشروی طبق نقشه راه مشخص شده در وایت پیپر است؟
- آیا ارز دیجیتال مربوطه برای حل یک مشکل واقعی و قابل اعتماد ایجاد شده است؟
- نظر دیگران در مورد پروژه چیست؟
- آیا اهداف مطرح شده واقع بینانه به نظر میرسند؟
با پرسیدن این سوالات و انجام تحقیقات دقیق، شما میتوانید بهترین تصمیمات را برای سرمایهگذاری در پروژههای دیجیتال بگیرید. همچنین مهم است که منابع و اطلاعات معتبر را برای تحقیقات خود بهکار ببرید.
بررسی رقبا
بر اساس منابعی که موجود است، تقریباً 40 درصد از ارزهای دیجیتالی که در سال 2021 در فهرست قرار گرفته بودند، دیگر وجود ندارند. این یک حقیقت بسیار مهم است که سرمایهگذاران باید به آن توجه کنند. بسیاری از پروژهها (تقریباً نصف یا بیشتر) با شکست مواجه میشوند و به طرز وحشتناکی شکست میخورند، مانند پروژه لونا و یا صرافی FTX. با مطالعه وایت پیپر یک پروژه، میتوانید کاربردها و استفادههای مرتبط با ارز دیجیتال را بررسی کنید و مشکلی که سعی در حل آن دارد، مشخص شود. سپس باید ارزیابی کنید که آیا این کاربردها قابلیت دوام دارند یا خیر. این نکات مهمی هستند که سرمایهگذاران باید در انتخاب پروژههای دیجیتال خود به آنها توجه کنند.
علاوه بر این، شناسایی پروژههای رقیب و بررسی پروژههایی که این پروژه جدید ممکن است جایگزین آنها شود، بسیار مهم است. سرمایهگذاران باهوش به دنبال این هستند که ببینند آیا این پروژه از نظر عملکرد و ویژگیها بهتر از پروژههای دیگر است یا خیر؛ اگر این پروژه بهتر از رقبا باشد، این گزینه ایدهآلی برای سرمایهگذاری است. اما اگر رقبا بهتر عمل کنند، سرمایهگذاران به سمت پروژههای رقیب هدایت میشوند. این تحلیل و مقایسه میان پروژه و رقبا، سرمایهگذاران را در انتخاب بهترین گزینه سرمایهگذاری یاری میدهد.
بررسی تیم سازنده پروژه
یک پروژه، فقط و فقط به اندازه تیم پشت آن خوب است. افرادی که پروژه را ارائه میدهند باید دقیقاً مهارتهای مناسبی برای اجرای پروژه خود داشته باشند. در وایت پیپر، اطلاعاتی در مورد هر یک از اعضای تیم باید مشخص شود، اما علاوه بر آن، انجام برخی تحقیقات مستقل نیز میتواند مفید باشد. برای بررسی تیم سازنده پروژه، میتوانید گذشته افراد سازنده را مورد بررسی قرار دهید، مدرک تحصیلی آنها را بررسی کنید، از کدام دانشگاه فارغ التحصیل شدهاند، در چه پروژههایی قبل از این پروژه فعالیت داشتهاند و چه تجربههایی دارند.
چند سوال مهم درباره افرادی که پشت هر پروژه هستند عبارتند از:
- آیا آنها در گذشته روی پروژههای معتبر و موفق دیگری کار کردهاند؟
- اعتبار آنها چیست؟ آیا آنها تجربهای دارند؟
- آیا آنها اعضای معتبر در جامعه رمزنگاری و اکوسیستم بلاکچین هستند؟
- آیا آنها در پروژههای مشکوک یا کلاهبرداری شرکت داشتهاند؟
یکی از منابع مهم برای کسب اطلاعات درباره تیم سازنده، سایت LinkedIn است. با مراجعه به این سایت، میتوانید اطلاعات مربوط به تجربه و تخصصهای افراد را بررسی کرده و از تاریخچه کاری آنها مطلع شوید.
تحلیل آنچین (on-chain)
فقط در بازار ارزهای دیجیتال میتوان به تحلیل آنچین پرداخت. ارزهای دیجیتال به دلیل ایجاد شدن بر بستر بلاکچین، امکان به دست آوردن اطلاعاتی از بلاکچین را فراهم میکنند که به تحلیل و سرمایهگذاری شما کمک میکند. در تحلیل آنچین، به فعالیت نودها (گرهها)، بررسی تراکنشهای یک توکن و دادههای دیگر بلاکچینی (درون شبکهای) توجه میشود.
میتوانید این اطلاعات را از وبسایتهایی مانند گلس نود (Glassnode) و کریپتو کوانت (Cryptoquant) به دست آورید؛ این منابع برای تصمیمات سرمایهگذاری بسیار مفید هستند. این اطلاعات در قالب شاخصهایی بر روی نمودارها نمایش داده میشوند.
تحلیل سنتیمنتال یا احساسات (Sentiment Analysis) چیست؟
برخی از اطلاعات مهم که ارزش بررسی دارند، عبارتند از:
- شمارش تراکنش (Transaction count): فعالیتهایی که در شبکه ارز دیجیتال انجام میشود؛ هرچه تعداد تراکنشها بیشتر باشد، بهتر است.
- حجم معامله (Transaction value): مقدار معاملاتی که در یک بازه زمانی مشخص انجام شده است؛ هرچه حجم معامله بیشتر باشد، بهتر است.
- آدرسهای فعال (Active addresses): تعداد آدرسهای بلاکچین که در زمان مشخص فعال هستند؛ تعداد آدرسهای فعال بیشتر، بهتر است.
- نرخ هش (Hash rate): معیاری برای سلامتی شبکه در ارزهای دیجیتالی که از الگوریتم اثبات کار استفاده میکنند؛ هرچه نرخ هش بالاتر باشد، انجام حملات 51٪ سختتر خواهد بود.
این اطلاعات میتوانند به شما در تحلیل و ارزیابی وضعیت یک ارز دیجیتال کمک کنند و در فرآیند سرمایهگذاری مهم واقع شوند.
نحوه توزیع ارز دیجیتال
سرمایهگذار باید در پروژههایی که توکنهای مفید ایجاد میکنند، سرمایهگذاری کند. به عبارت دیگر، باید به پروژهای سرمایهگذاری کند که ارز دیجیتال آن پروژه در هدف و پیشبرد آن، کاربرد دارد. در غیر این صورت، توکنی که در پروژه خود کاربردی نباشد، احتمالاً ارزشمند نخواهد بود. همچنین، اگر توکن مفید باشد، باید مشخص شود که تیم سازنده چگونه آن را در بازار توزیع میکند؛ زیرا این مسئله تأثیری بر روی تغییرات قیمت توکن دارد.
برای بررسی ارز دیجیتال، میتوانیم به چند سوال پاسخ دهیم:
- آیا ارز دیجیتال مفید است؟
- چگونه مردم این ارز را دریافت میکنند؟
- آیا این ارز دیجیتال عرضه اولیه دارد (ICO)؟
علاوه بر این، تحلیل بنیادی ارزش بازار، حجم معاملات و نقدینگی ارز دیجیتال نیز اهمیت دارد. معیارهای زیر میتوانند در این تحلیل مورد استفاده قرار بگیرند:
- ارزش بازار: این معیار، تعداد ارزهای دیجیتالی موجود ضربدر قیمت فعلی آنها را برآورد میکند و ارزش بازار را مشخص میکند.
- حجم معاملات: این معیار نشان میدهد که چه مقدار ارز دیجیتال در یک بازه زمانی معین (مانند روزانه، هفتگی یا ماهانه) معامله شده است. حجم معاملات نقشی در ارزیابی نقدینگی یک ارز دیجیتال دارد.
- نقدینگی: این معیار نشان میدهد که چقدر ارز دیجیتال قابلیت تبدیل به نقدینگی و فروش آسان دارد. هرچه نقدینگی یک ارز دیجیتال بیشتر باشد، فروش آن آسانتر خواهد بود.
بررسی این موارد به سرمایهگذاران کمک میکند تا تصمیمات بهتری در مورد سرمایهگذاری در ارزهای دیجیتال بگیرند.
بررسی جامعه بازار ارز دیجیتال
به اشخاص و فعالانی که در یک ارز دیجیتال فعالیت میکنند، به عنوان جامعه آن ارز دیجیتال اشاره میشود. حضور یک جامعه بزرگ در پشت یک پروژه، به ارزش و نماد آن پروژه کمک میکند. به عنوان مثال، رسانههای اجتماعی میتوانند تأثیر قابل توجهی بر قیمت ارزهای رمزنگاری شده (کریپتوکارنسی) داشته باشند؛ به طوری که به دلیل تحریک و هیجان رسانههای اجتماعی، قیمت این ارزها به شدت افزایش یابد. وجود یک جامعه که پشت یک ارز دیجیتال ایستادگی میکند، بیشک نشانهای از یک پروژه قدرتمند است.
برای ارزیابی جامعه ارز دیجیتال، میتوانید از سوالات زیر استفاده کنید:
- آیا جامعه فعال و پیگیر است؟
- آیا این ارز دیجیتال حساب کاربری رسمی در شبکههای اجتماعی دارد؟
- آیا جامعه نسبت به پروژه ارز دیجیتال احساس خوبی دارد؟
باید به یاد داشت که قیمت یک ارز دیجیتال تنها در صورت وجود علاقه و تقاضا در بازار افزایش مییابد. هر چه افراد بیشتر درباره یک ارز دیجیتال صحبت کنند و در آن سرمایهگذاری کنند، احتمال افزایش قیمت آن بیشتر میشود.
بازاریابی
در حال حاضر، بیش از 21 هزار ارز رمزنگاری شده در دسترس است که سرمایهگذاران میتوانند یکی از آنها را برگزینند. تیمی که پشت یک پروژه قرار دارد، باید به طور فعال در زمینه بازاریابی و تبلیغات ارز دیجیتال خود فعالیت کند تا بتواند خود را از رقبا متمایز کند. با ظهور مداوم توکنهای جدید در بازار، ارزهای موجود در تلاش برای حفظ سهم بازار خود هستند؛ بنابراین، تیم پشت پروژه باید به طور فعال از برند خود حمایت و تبلیغ کند، مشتریان را جذب کند و مشتریان را حفظ کند تا سهم خود را در بازار حفظ و بهبود بخشد.
برای ارزیابی تیم سازنده و تلاشهای بازاریابی آنها، میتوانید از سوالات زیر استفاده کنید:
- آیا تیم سازنده محصول را به خوبی بازاریابی میکند؟
- آیا آنها از یک تیم بازاریابی اختصاصی استفاده میکنند؟
- آیا سهم آنها در بازار در حال افزایش است یا خیر؟
آزمایش محصول
برای کسی که به دنبال سرمایهگذاری در یک پروژه است، ممکن است مطالعه این موضوع کمی دشوار باشد. با این حال، میتوانیم با یک مثال به این موضوع پرداخته و آن را بررسی کنیم. به عنوان مثال، اگر شما در حال بررسی سرمایهگذاری در اتریوم هستید، دریافت خواهید کرد که اتریوم یک پلتفرم نرمافزاری جهانی غیرمتمرکز برای ایجاد قراردادهای هوشمند و برنامههای غیرمتمرکز (DApps) است. دانستن این موضوع قطعاً میتواند در تصمیم سرمایهگذاری به شما کمک کند.
استفاده از یک پلتفرم ممکن است کمی دشوار و وقتگیر باشد و مشکلاتی را به همراه داشته باشد، اما اگر بتوانید از یک پروژه استفاده کنید، میتوانید با آگاهی بیشتری سرمایهگذاری کنید، زیرا به کاربردها و موارد استفاده آن پرداخته و میدانید که آیا ارزشمند هستند یا خیر.
تحلیل فاندامنتال بورس
در تحلیل بنیادی، به طور کلی به ارزش واقعی یک سهم نسبت به قیمت فعلی آن میپردازیم. اگر قیمت سهم کمتر از ارزش واقعی آن باشد، ممکن است به خرید آن سهم فکر کنیم. اما اگر قیمت بیشتر از ارزش واقعی باشد، آن سهم مناسب برای خرید نخواهد بود. به عنوان مثال، اگر قیمت یک سهم 2000 تومان باشد، اما ارزش واقعی آن 4000 تومان باشد، آن سهم مناسب برای خرید است. اما اگر ارزش واقعی سهم 1800 تومان باشد، خرید آن مناسب نیست. در تحلیل بنیادی، پس از محاسبه ارزش واقعی یک سهم، تصمیم بر خرید یا عدم خرید آن سهم را میگیریم.
در تحلیل بنیادی بورس، عواملی مورد بررسی قرار میگیرند که شامل موارد زیر میشوند:
- صورتهای مالی: بررسی صورتهای مالی شرکت، از جمله درآمد، سود، بدهی و داراییها.
- اخبار مرتبط با شرکت و بازار: بررسی اخبار و رویدادهای مهمی که ممکن است تأثیری بر عملکرد شرکت و بازار داشته باشند.
- قیمت دلار: تأثیر قیمت دلار بر عملکرد شرکتها و بازار را بررسی میکند، به خصوص برای شرکتهایی که در بازار بینالمللی فعالیت میکنند.
- نرخ بهره: بررسی نرخ بهره و تأثیر آن بر قیمت سهام و سودآوری شرکتها.
- نرخ تورم: بررسی نرخ تورم و تأثیر آن بر قدرت خرید و عملکرد شرکتها.
بررسی صورت های مالی
بررسی صورتهای مالی شرکت از اهمیت بالایی برخوردار است. این بررسی به ما امکان میدهد تا با تحلیل و برآورد درآمد، هزینهها، بدهی، داراییها، سرمایه و سایر عوامل مالی، سودآوری شرکت را تخمین بزنیم و ارزش واقعی هر سهم شرکت را محاسبه نماییم. این اطلاعات به ما در فهم بهتر میزان درآمد و سودآوری شرکت، قدرت مالی آن و ارزش سهام آن کمک میکند.
در بررسی صورتهای مالی، توانایی تحلیل و بررسی اجزای مختلف آنها بسیار حائز اهمیت است و افراد حتماً باید حداقل یک دانش در درک صورتهای مالی و اجزای آنها داشته باشند. صورتهای مالی شامل ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت سود و زیان جامع و صورت جریان وجوه میشوند و به عنوان صورتهای مالی اساسی تلقی میشوند.
تحلیل اخبار شرکت ها و بازار بورس
گاهی اوقات، اعلان خبریای صورت میپذیرد که برای یک شرکت بسیار حائز اهمیت است. به عنوان مثال، یک شرکت ممکن است قصد انجام یک طرح توسعه را داشته باشد یا تحریمهای جدیدی اعمال شود. این اخبار میتوانند تأثیر مستقیمی بر روی قیمت سهام، شرایط شرکت، داراییها، میزان تولید و سایر جنبههای مرتبط داشته باشند. بررسی این اخبار به ما نشان میدهد که آیا رویداد خاصی قرار است برای شرکت رخ دهد یا نه. به عنوان مثال، اگر یک تحریم جدید اعمال شود که بر واردات مواد اولیه جهت تولید کالاها تأثیر منفی دارد، ممکن است تولید و فروش کاهش یابد و این باعث کاهش درآمد و سود شرکت گردد. از این رو، میتواند تأثیر کاهشی بر روی قیمت سهام داشته باشد.
قیمت دلار
قیمت دلار به چندین جهت میتواند اهمیت داشته باشد. به عنوان مثال، برای شرکتهایی که کالاهای خود را با دلار به فروش میرسانند، مانند شرکتهای پتروشیمی، این مسئله اهمیت دارد. این شرکتها، با فروش کالاهای تولیدی به دلار، میتوانند با رشد قیمت دلار، درآمد بیشتری کسب نمایند، در حالی که کاهش قیمت دلار منجر به کاهش درآمد آنها میشود.
قیمت دلار از جنبههای دیگری نیز اهمیت دارد، به ویژه برای شرکتهایی که مواد اولیه خود را با دلار خریداری میکنند و قیمت فروش آنها به ریال است. در این حالت، افزایش قیمت دلار باعث وارد شدن به مشکلاتی برای این شرکتها میشود، زیرا با افزایش قیمت دلار، آنها مجبور میشوند مواد اولیه را با قیمت بالاتری تهیه کنند، اما در صورتی که دولت مجوز افزایش قیمت را صادر نکند، آنها مجبور به فروش محصولات خود با ضرر میشوند.
نرخ بهره
افزایش نرخ بهره، تأثیر منفی بر بازار بورس دارد. علاوه بر این، نرخ بهره بر نرخ تنزیل تأثیرگذار است که در ارزشگذاری شرکتها استفاده میشود. با افزایش نرخ بهره، نرخ تنزیل افزایش مییابد و این باعث کاهش ارزش هر سهم شرکت میشود. نرخ بهره به دو شکل تأثیرگذار است؛ اول، بر روی کل بازار و دوم، بر روی سهام شرکتها.
نرخ تورم
تورم در حقیقت شبیه به نرخ ارز است و تأثیرات آن به دو جهت ممکن است تأثیرگذار باشد. برای شرکتهایی که قادر به افزایش قیمت محصولات خود هستند، مانند شرکتهای سیمانی که در تعیین قیمتها شرایط مناسبی دارند، افزایش تورم میتواند منجر به افزایش قیمت محصولات آنها شود. اما برای شرکتهایی که شرایط آسانی برای افزایش قیمت ندارند و قیمتگذاری دستوری دارند، مانند شرکتهای دامی، افزایش تورم ممکن است منجر به افزایش هزینههای آنها شود و با توجه به اینکه قادر به افزایش قیمت محصولات خود نیستند، ممکن است خسارت ببینند.
سخن پایانی
در این مقاله، به بررسی یکی از روشهای تحلیلی، یعنی تحلیل بنیادی یا فاندامنتال، در بازار ارزهای دیجیتال و بورس پرداخته شده است. ما روش انجام این تحلیل را توضیح دادهایم. در این مقاله، چندین مورد مورد بررسی قرار گرفته است که برای انجام تحلیل بنیادی در هر دو بازار ضروری است. با این حال، به جز موارد مورد بررسی در این مقاله، موارد دیگری نیز وجود دارند. بنابراین، باید به این نکته توجه کنید که با مطالعه این مقاله و بررسی موارد مذکور، شما به تنهایی یک تحلیلگر بنیادی حرفهای نمیشوید. برای این نوع تحلیل، نیاز به آموزش بیشتر و تجربه بیشتر دارید.